Proces wychowania szczególnie mocno widoczny i realizowany jest względem małoletnich, którym osoby dorosłe starają się przekazać między innymi wybrany system wartości, światopogląd i przekonania. Pierwszymi wychowawcami zawsze stają się rodzice lub zastępujący ich opiekunowie, którzy od narodzin dziecka opiekują się nim, otaczają je troską i miłością oraz darzą świadectwem swojego życia. W tym darowaniu zawiera się również przekazanie informacji na temat sensu istnienia oraz tożsamości człowieka. Prawda o życiu i tajemnicy osoby ludzkiej ściśle powiązana jest z religią. Ona bowiem, wychodząc poza świat materialny, kieruje myśl ludzką w stronę Boga, Boga – Stwórcy, Boga – Absolutu, który rządzi całym światem. Przyjęcie prawdy o Nim rzutuje na rozumienie odpowiedzi na podstawowe pytania każdego człowieka.
Wychowanie jest świadomym i celowym działaniem zmierzającym do osiągnięcia względnie stałych skutków w postaci zmian rozwojowych w osobowości wychowanka1. Za efekt wychowania uznaje się ukształtowanie człowieka na wybranych płaszczyznach jego życia. Złożoność tego procesu wynika z tajemnicy i bogactwa istoty ludzkiej, wielości zadań, do których podjęcia człowiek musi być przygotowany, oraz różnorodności relacji, których tworzenia musi się nauczyć. Wychowanie zdecydowanie wykracza poza troskę o rozwój fizyczny, ponieważ obejmuje też obszar społeczny, polityczny, kulturalny, psychiczny, duchowy i religijny.
Proces wychowania szczególnie mocno widoczny i realizowany jest względem małoletnich, którym osoby dorosłe starają się przekazać między innymi wybrany system wartości, światopogląd i przekonania. Pierwszymi wychowawcami zawsze stają się rodzice lub zastępujący ich opiekunowie, którzy od narodzin dziecka opiekują się nim, otaczają je troską i miłością oraz darzą świadectwem swojego życia. W tym darowaniu zawiera się również przekazanie informacji na temat sensu istnienia oraz tożsamości człowieka. Prawda o życiu i tajemnicy osoby ludzkiej ściśle powiązana jest z religią. Ona bowiem, wychodząc poza świat materialny, kieruje myśl ludzką w stronę Boga, Boga – Stwórcy, Boga – Absolutu, który rządzi całym światem. Przyjęcie prawdy o Nim rzutuje na rozumienie odpowiedzi na podstawowe pytania każdego człowieka. W tym kontekście wychowanie religijne jawi się jako jeden z ważniejszych elementów tego złożonego procesu, o ile nie jako element najważniejszy.
Jak wspomniano, za wychowanie potomstwa w pierwszej kolejności odpowiedzialność ponoszą jego rodzice lub zastępujący ich opiekunowie. Na zasadzie pomocniczości na pewnym etapie rozwoju konkretnego dziecka w proces ten włącza się szkoła oraz Kościół lub inna grupa religijna. Rodzicom przysługuje jednak prawo wyboru Kościoła lub religii, gdyż to oni dzielą się przypadającym im obowiązkiem oraz przysługującym prawem wychowania potomstwa zgodnie z własnymi przekonaniami. Sytuacja staje się jednak skomplikowana wtedy, kiedy sami rodzice w kwestiach związanych z wiarą są podzieleni. (…)
Temat małżeństw osób różnych wyznań i religii wydaje się bardzo aktualny z uwagi na widoczne efekty globalizacji, do których należą ułatwiona migracja ludności oraz liczne kontakty przedstawicieli różnych kultur i religii. W czasach charakteryzujących się między innymi otwarciem na różnorodność, niekiedy nadmiernie akcentowaną tolerancją w jakimś stopniu ulegają tym trendom niektórzy przywódcy religijni, coraz częściej szukający kontaktów i wspólnych płaszczyzn, na których można byłoby prowadzić dialog. Wszystkie wymienione zjawiska sprawiają, iż wskazane staje się omówienie zagadnień związanych z zawieraniem i funkcjonowaniem małżeństw mieszanych, to znaczy małżeństw osób o różnej przynależności wyznaniowej i religijnej oraz małżeństw do nich podobnych. (…)
W Kościele katolickim rodzinę traktuje się jako tak zwany Kościół domowy, czyli rzeczywistość, w której realizują się ewangelizacja i apostolstwo oraz żywe zaufanie Bożej miłości. W religijnej katolickiej rodzinie rodzice przykładem swojego życia jako pierwsi głoszą swoim dzieciom Ewangelię. Jeśli modlą się razem z dziećmi, czytają im Słowo Boże, stopniowo włączają je w życie Kościoła, prowadzą do przyjęcia sakramentów, to poza fizycznym rodzicielstwem stają się rodzicami w pełni, gdyż rodzą swoje dzieci do życia duchowego. Jan Paweł II dzielił się z wiernymi świadomością, iż młodzież w okresie dojrzewania często odrzuca wiarę, jednak praktyki, których młodzi ludzie nauczyli się w domu rodzinnym, wdrażane są na nowo wtedy, kiedy ludzie ci sami stają się odpowiedzialni za swoją rodzinę i własne dzieci. W takich też okolicznościach papież porównywał rodzinę do ogrodu oraz pierwszego seminarium, w których rozsiewane są ziarna powołania, znajdujące tam odpowiednie warunki do wzrostu oraz osiągania pełnej dojrzałości. Rodzice chrześcijańscy powinni więc mieć świadomość, iż ich „zadaniem jest nie tylko rozkrzewianie i zachowywanie rodzaju ludzkiego na ziemi, a nawet nie tylko wychowanie jakichś czcicieli prawdziwego Boga, lecz rodzenie dzieci Kościołowi Chrystusowemu i wydawanie na świat »współobywateli świętych i domowników Boga« (Ef 2,19), by lud oddany służbie Boga i Zbawiciela naszego z dnia na dzień wzrastał w liczbę”.
autor: Monika Gwóźdź
recenzent: Piotr Kroczek, ksiądz katolicki, teolog i kanonista, doktor nauk teologicznych, doktor habilitowany nauk prawnych w zakresie prawa kanonicznego, profesor nauk społecznych w dyscyplinie nauki prawne, profesor Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II i Kościelny Inspektor Ochrony Danych.
Religijne wychowanie potomstwa w małżeństwach mieszanych – czytaj cały tekst >>>
