O ile bowiem w obecnym kształcie prawo kanoniczne pozwala kobietom na uczestnictwo w soborze powszechnym i synodzie, a także w ramach rad duszpasterskich diecezji i parafii, o tyle w literaturze krytykuje się fakt, iż ta reprezentacja ma charakter bardzo często wyłącznie formalny, a nie rzeczywisty.
Rola kobiety w życiu społecznym, kościelnymi rodzinnym w świetle nauczania papieskiego
W pracy ukazano, w jaki sposób kształtowało się stanowisko Kościoła rzymskokatolickiego w sprawie pozycji, roli i udziału kobiet w życiu społecznym – w tym także w życiu samego Kościoła – wyrażone przez poszczególnych papieży. Przyjęte zostało wstępne założenie, zgodnie z którym stanowisko to systematycznie ewoluowało, przechodząc z bardzo restrykcyjnego w stronę umiarkowanie konserwatywnego. Innym założeniem, jakie wstępnie przyjęto w tej pracy, było stwierdzenie, że papieże reprezentujący Kościół rzymskokatolicki od XX w. byli skłonni opowiadać się za zwiększeniem roli kobiety w społeczeństwie, przy jednoczesnym utrzymaniu poglądu o niedopuszczaniu kobiet do przyjmowania święceń kapłańskich, a w konsekwencji do sprawowania wysokich godności kościelnych. Z drugiej strony, należy założyć, że w ramach ujęcia eklezjologicznego Kościół rzymskokatolicki nie wykluczał bynajmniej kobiet z uczestnictwa w sprawowaniu kapłaństwa powszechnego wszystkich chrześcijan.
Jeśli chodzi natomiast o założenia metodyczne pracy, to do jej stworzenia wykorzystano zarówno opracowania i artykuły naukowe, jak i odniesienia do oficjalnych wypowiedzi poszczególnych papieży. Źródłem dla odniesień były dokumenty, a także wypowiedzi prasowe. W wielu przypadkach zostały one opatrzone krytycznymi komentarzami autorskimi w formie objaśnień oraz interpretacji.
Warto dodać, że w ramach niniejszej pracy podjęto się realizacji trzech następujących celów badawczych: 1) przedstawienia ewolucji stanowiska Kościoła rzymskokatolickiego na temat pozycji, roli i udziału kobiet w życiu społecznym; 2) określenia stanowiska poszczególnych papieży w kwestii ewentualnego dopuszczenia kobiet do kapłaństwa, w tym zarówno jego wymiaru powszechnego, jak i służebnego (urzędowego); 3) sformułowania przypuszczalnych tendencji w opisywanej tematyce w nieodległej przyszłości.
Dzięki realizacji powyżej nakreślonych celów możliwe będzie określenie, w jaki sposób Kościół rzymskokatolicki postrzegał i postrzega w XXI w. znaczenie kobiet w społeczeństwie zachodnim. Papież, jako reprezentant Kościoła, dysponuje silnym autorytetem w sferze kreowania opinii na temat zróżnicowanych kwestii życia społecznego. Sytuacja taka nie zmieniła się przez wiele wieków, w których zdanie papieża było traktowane jako ważny punkt publicznego dyskursu na temat istotnych spraw społecznych.
(…)
Wyciągając wnioski na podstawie powyżej przedstawionych treści, należy zaznaczyć, że kwestia znaczenia, roli i aktywności kobiet w różnych sferach życia na przełomie wieków w ramach nauczania papieskiego przeszła znaczącą ewolucję. Nauczanie papieskie przez długi czas orientowało się wokół wzmocnienia roli mężczyzny w społeczeństwie mającym charakter wyraźnie patriarchalny. Kościół jest organizacją niechętną idei matriarchatu i przez wiele wieków nie popierał systematycznego zwiększania roli kobiet w różnych sferach życia społecznego. Dopiero w XX w. dostrzegalny jest szereg tendencji, dzięki którym powyższe stanowisko Kościoła rzymskokatolickiego uległo liberalizacji. Wśród tych tendencji należy wymienić przede wszystkim ruchy emancypacyjne, zjawisko feminizmu, popularyzację idei praw człowieka, postępujący liberalizm polityczny, gospodarczy i społeczno-kulturowy, a także stopniowe otwieranie się Kościoła na zmiany pojawiające się w zglobalizowanym świecie.
Należy przy tym spróbować odnieść się do zaproponowanych we wstępie celów, dzięki realizacji których możliwe było wskazanie na kilka wniosków płynących z przeprowadzonej analizy. W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że ewolucja stanowiska Kościoła rzymskokatolickiego na temat pozycji, roli i udziału kobiet w życiu społecznym była długa, choć decydujące w tym przedmiocie wydarzenia miały miejsce zaledwie w ciągu około 65 lat, a więc od połowy XX stulecia. Innymi słowy, przez wiele wieków papieże opowiadali się za utrzymaniem tradycyjnego modelu społeczeństwa i Kościoła, opierającego się na dominacji mężczyzn zarówno w sferze życia konsekrowanego, jak i w ramach różnych przejawów życia społecznego.
(…)
źródło:
Rola kobiety w życiu społecznym, kościelnym i rodzinnym w świetle nauczania papieskiego
Magdalena Debita, Uniwersytet Wrocławski
*****
Magdalena Debita – Prawnik, doktor w dziedzinie nauk społecznych, w dyscyplinie nauki prawne, wykwalifikowana ekspert oraz magister administracji. Specjalistka w zakresie prawa administracyjnego, konstytucyjnego, cywilnego i karnego, wojskowego oraz bioetyki. Autorka ponad 50 publikacji z listy filadelfijskiej (ISI), dotyczących kwestii etycznych i prawnych oraz laureatka licznych nagród i stypendiów naukowych. Wykładowca w Wyższej Szkole Bankowej oraz Dolnośląskiej Szkole Wyższej we Wrocławiu. Członek Interdyscyplinarnej Pracowni Prawa Medycznego i Bioetyki oraz Redaktor naukowy kilku czasopism naukowych. (za: sp-mbcheihp.uwr.edu.pl)