Co to są Msze święte gregoriańskie?
Msze gregoriańskie wywodzą swoją nazwę od imienia papieża Grzegorza Wielkiego (540-604; papież od 590) którego Kościół liturgicznie wspomina 3 września, w dniu jego konsekracji na biskupa Rzymu.
Urodził się około 540 roku w Rzymie, w arystokratycznej rodzinie patrycjuszy. Ojciec jego Gordyan piastował wysoki urząd w państwie; był senatorem. Po urodzeniu Grzegorza ofiarowali rodzice go już jako dziecko na służbę Panu Bogu. Oboje rodzice, jak wielu członków ich rodziny, byli zaangażowanymi chrześcijanami. Jego matka – Święta Sylwia – została kanonizowana. Trzy siostry jego ojca były zakonnicami, a dwie z nich: Tarzylla i Emiliana zostały kanonizowane. Zachowane źródła pozwalają stwierdzić, że Grzegorz miał brata. Jego imię nie jest znane. W trzydziestym roku życia został namiestnikiem Rzymu, czyli pretorem, po dwóch latach (w dniu śmierci swojego ojca w 575 ) zrezygnował z tego urzędu i wstąpił do Zakonu Świętego Benedykta. Swoje wielkie posiadłości przeznaczył na klasztorne fundacje oraz na cele charytatywne. Jako pierwszy zakonnik w historii Kościoła został wybrany na papieża. Zaliczony przez papieża Bonifacego VIII do grona czterech doktorów Kościoła ze wzglę- du na wielkie zasługi a zwłaszcza za swoją działalność reformatorską, otrzymał przydomek „Wielki” – jako jedyny obok papieża Leona I (440-461). Pozostawił po sobie wiele dzieł a szczególnie zawarte w czterech księgach Dialogi. Są one ludową legendą o świętych, która miała wykazać siłę religii i zachęcić do życia religijnego (Por. R. Fischer-Wollpert, Leksykon papieży, Kraków 1990, s. 37-39).
Zamiast przysługujących tytułów jako papież podpisywał się Servus servorum Dei (łac. Sługa sług Bożych). Tytuł ten jest do dziś używany przez papieży. Tytuł ten odzwierciedlał charakter społecznego aspektu jego pontyfikatu. Grzegorz I podejmował działania mające na celu ulżenie losowi ubogich i potrzebujących.
Rozumienie instytucji Mszy gregoriańskich wypracowała nauka prawa, a jej ojcem jest papież Grzegorz Wielki (590-604). W IV Księdze Dialogów Grzegorz stwierdza, że ofiara Mszy św. pomaga osobom potrzebującym oczyszczenia po śmierci (por. Patrologia Latina, 77, 416) i jako przykład podaje wydarzenie z życia swojego klasztoru, Grzegorz przed swoim wyborem na papieża był przełożonym założonego przez siebie w 575 roku klasztoru na wzgórzu Celio w Rzymie. Po śmierci jednego z mnichów imieniem Justus, w jego celi znaleziono trzy złote monety, których posiadanie sprzeciwiało się regule życia zakonnego, składali oni bowiem ślub ubóstwa. Grzegorz zastanawiał się, jak pomóc zmarłemu w oczyszczeniu się z tego grzechu. I wydał polecenie, aby przez trzydzieści kolejnych dni odprawiać Mszę św. w jego intencji. Po trzydziestu dniach zmarły Justus ukazał się w nocy jednemu z braci, Kopiozjuszowi, mówiąc, że został uwolniony od wszelkiej kary. Kopiozjusz nic nie wiedział o odprawianych Mszach św. i gdy później ujawnił treść swojego widzenia, pozostali współbracia doszli do wniosku, że nastąpiło ono w trzydziestym dniu, kiedy odprawiano Msze św. za Justusa. Uznano to za znak, że Msze św. odniosły oczekiwany skutek.
Pod wpływem autorytetu Grzegorza – także jako biskupa Rzymu – zwyczaj odprawiania trzydziestu Mszy św. za osobę zmarłą zyskiwał swoje miejsce w praktyce religijnej Wiecznego Miasta. W Europie rozprzestrzeniał się stopniowo, począwszy od VIII wieku, najpierw w klasztorach, potem także w innych kościołach.
Jeżeli chodzi o znaczenie Mszy gregoriańskich nie istnieje żadna oficjalna doktryna Kościoła związana z nimi. Powinny one być traktowane jako Msze św. za zmarłych. Zwyczaj ofiarowania Mszy św. za zmarłych jest tradycją przedgregoriańską, która została potwierdzona oficjalnie przez Sobór Trydencki jako najbardziej skuteczny sposób modlitwy za osoby, które potrzebują oczyszczenia po śmierci. Kościół jest przekonany o nieskończonej wartości Mszy św., wypływającej z zasług Chrystusa. Znaczenie to dotyczy nie tylko samych uczestników Mszy św., ale także osób lub spraw, w intencji których jest ona odprawiana przez kapłana. Zwyczaj odprawiania Mszy gregoriańskich znalazł swoje potwierdzenie przez Stolicę Apostolską dopiero w XIX wieku (istniały wątpliwości zgłaszane przez niektórych teologów zwłaszcza w XVI i XVII w.) i to wy- łącznie jako pobożna praktyka wiernych, oparta na ich przeświadczeniu, które nie jest sprzeczne z nauką Kościoła. W wypadku Mszy gregoriańskich mamy więc do czynienia tylko z przekonaniem wiernych, które wskazywało zawsze na szczególną skuteczność powyższych Mszy św. Podobnie jak pozostałe intencje mszalne ofiarowane za osoby zmarłe, są one prośbą o uwolnienie zmarłego od konsekwencji grzechu. Sama liczba trzydzieści nie może być nigdy łączona z gwarancją wybawienia od pokuty po śmierci. W 1884 r. Kongregacja Odpustów Stolicy Apostolskiej wyjaśniła, że zaufanie wiernych do mszy gregoriańskich jako szczególnie skutecznych dla uwolnienia zmarłego od kary czyśćca należy uważać za rozumne i zgodne z wiarą. Człowiek, zgodnie ze swoją naturą, poszukuje pewności dotyczącej losu zmarłych. Msze gregoriańskie nie mogą być jednak podstawą takiej gwarancji. Człowiek może zawsze prosić, ale tym, który wysłuchuje próśb jest Bóg. Ostateczną wartość podobnych Mszy świętych zna tylko On.
On, który nawet własnego Syna nie oszczędził, ale Go za nas wszystkich wydał, jakże miałby wraz z Nim i wszystkiego nam nie darować? (Rz 8,32)
Istnieją także szczegółowe regulacje kościelne dotyczące Mszy gregoriańskich. Określają one liczbę Mszy św. na trzydzieści odprawianych w trybie ciągłym. Wyjątkami od tej reguły mogą być nieprzewidziane przeszkody, takie jak np. choroba kapłana lub celebracja (pogrzeb, ślub), której odprawienie jest danego dnia konieczne. W takich wypadkach cykl Mszy gregoriańskich zachowuje wartość, jaką Kościół z nimi łączy. W wypadku podobnych przeszkód cały cykl przesuwa się o ilość dni, których brakuje do pełnej liczby trzydziestu (por. Deklaracja Kongregacji Soboru z 24.02.1967). Ponadto określa się jednoznacznie, że Msze gregoriańskie mogą być odprawiane za jednego tylko zmarłego, nigdy zaś zbiorowo za kilku zmarłych. Wskazuje się także, że nie jest konieczne, aby podobne Msze św. były odprawiane zawsze przez tego samego kapłana lub przy tym samym ołtarzu (kościele). Ważna jest ciągłość dni; same natomiast Msze św. mogą być sprawowane przez wielu księży i w wielu miejscach.
Cztery istotne elementy dotyczące Mszy gregoriańskiej, na które wskazuje Deklaracja Kongregacji ds. Duchowieństwa z dnia 24 lutego 1967 r. :
– Msza św. sprawowana w intencji jednej osoby;
– ofiarowana wyłącznie za osobę zmarłą;
– odprawiana 30 razy (30 Mszy świętych);
– w ciągu bezpośrednio następujących po sobie dni (bez przerw).
Źródło: wsdsac.pl
