Metanoia oznacza „nie tylko zmianę sposobu myślenia, ograniczoną do intelektu; nie tylko skruchę, która jest zwrócona do wewnątrz i polega na uczuciu; nie tylko pokutę, która ma naprawić wyrządzoną krzywdę”. Chrześcijańskie nawrócenie oznacza radykalny zwrot całego człowieka do Boga.
Liturgia Środy Popielcowej rozpoczyna czas Wielkiego Postu i zaprasza do wkroczenia na drogę wewnętrznej przemiany. W tym artykule, wychodząc od chrześcijańskiego rozumienia pojęcia nawrócenia, dochodzimy do praktycznych spostrzeżeń, że czas Czterdziestnicy paschalnej, a szczególnie liturgia Popielca wzywa człowieka do reorganizacji swojego życia i skierowania go ku Bogu. W szczególny sposób przypominają o tym słowa Zbawiciela: „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię” (Mk 1, 15), które obrzędy Środy Popielcowej wykorzystują podczas posypania głów popiołem. Człowiek przez całe swoje ziemskie życie poddany jest nieustannej walce między dobrem a złem. Z tego też względu każdy akt pokuty jest zawsze niedoskonały i wymaga nieustannego ponawiania. Nadzieją dla chrześcijanina jest to, że kruchość życia i słaba kondycja moralna spotykają się z przebaczeniem i wielkim miłosierdziem Boga.
1. Chrześcijańskie rozumienie nawrócenia
2. Potrzeba „rozdarcia serca”
3. Miłosierdzie Boże fundamentem metanoi
4. Gest posypania głów popiołem zewnętrznym znakiem wewnętrznej przemiany
5. Eklezjalny aspekt nawrócenia
6. Katechumenalny wymiar metanoi
(…) należy podkreślić bogactwo treści teologicznych w liturgii Środy Popielcowej. Zwraca ona naszą szczególną uwagę na obfitość słowa Bożego, które wskazuje każdemu człowiekowi, jak właściwie wykorzystać czas Wielkiego Postu. Obrzędy Popielca ukazują czego chrześcijanin powinien unikać, a co w swoim życiu rozwijać i pielęgnować. Quadragesima to czas wewnętrznego nawrócenia, wymagającego wytrwałości podyktowanej wiarą. Z tego też względu Środa Popielcowa jest „bramą” do ponownego i pełnego zjednoczenia grzesznika z miłosiernym Ojcem. To pojednanie dokonało się już raz na zawsze w misterium paschalnym Jezusa. Tylko „przez Chrystusa, z Chrystusem i w Chrystusie” człowiek może przezwyciężyć moc otaczającego go grzechu i odrodzić się do nowego życia.
ks. Marek Kowalkowski